Berlijn 23 Augustus 1944 Brief 113 Jullie weet dat ik het “idee fixe” heb, dat ik met de fiets naar huis zal moeten.

113

23 Aug. 1944

Lieve P.M. en L.

Hoewel 113 een beroerd getal is, en anderen beslist direct 114 geschreven zouden hebben, wil ik dit ongeluksgetal zelfs met een lange brief bekronen. Ik geloof dat ik meer te vertellen heb dan de vorige week. Allereerst dan de Vrijdagavond, een Spreekrans avond waar we veel gehoord hebben over de Oekraïne en de bewoners van dit veel omstreden stukje van de aarde. Na afloop van de voordracht hadden we allemaal het gevoel van: wat hebben wij daar toch altijd rustig geleefd in Holland. Zo nu en dan eens een zeeoorlog en verder niets. Als je dat vergelijkt met de bewoners van de Balkan, Polen enz. enz. dan kun je je wel voorstellen dat het geestelijk peil daar lager moet zijn dan bij ons. En wat hebben wij altijd maar weinig gehoord over deze volken. Het was een zeer geslaagde voordracht, en we hopen dat we nog meer dergelijke sprekers te pakken kunnen krijgen.

Zaterdag heb ik een héél bijzonder genoegen gehad. Jullie weet dat ik het “idee fixe” heb, dat ik met de fiets naar huis zal moeten. Nu heb ik sinds Mei 1943 geen fiets meer in mijn handen gehad, en het zou dus wel bezwaarlijk worden naar huis te fietsen in een paar dagen. Op het lab waar ik werk was iemand bereid me een middag een fiets af te staan, en daar ben ik direct op in gegaan. Jullie kunt je niet voorstellen wat dat betekent, als je na meer dan een jaar plotseling weer een fiets onder je hebt! Ik was wild van vreugde, dat kun je je voorstellen, en ik ben meteen maar, op Zaterdagmiddag, tachtig kilometer gaan fietsen. Ik geloof dat ik die jongen eeuwig dankbaar blijf voor dit gebaar. De omgeving is hier nog veel prachtiger dan ik wist, omdat je met de fiets op plaatsen kan komen waar verder geen mens is. In ieder geval kom ik best thuis als het moet, ik heb zelfs geen spierpijn gevoeld de volgende dag.

Zondagmiddag heb ik met Jan Egberts en de andere bewoners van Herzberge in de zon gelegen om wat bruiner te worden. Jan heeft nog nooit zo’n lekker bruin kleurtje gehad als nu, hij werd in Holland nooit anders dan sproeterig. Ik ben nog maar bleekjes hoor, ik kan ook niet iedere dag in de zon liggen.

Zondagavond ben ik nog even bij Kees geweest. Die heeft me daar een week vacantie gehad, en is een vriend op wezen zoeken die ergens in het Sudetenland werkt. Het is en prachtig in de bergen, en je voelt je er best, net als in vredestijd, behalve dan dat de tegenstelling Tsjech – Duitser er een zeer onaangename sfeer schept. Kees zag er best uit, het doet toch wel veel goeds, een weekje vacantie. Ik zal zelf ook nog eens een poging wagen. Gewoon verlof zal wel niet doorgaan, maar een paar dagen in Berlijn vrij rondlopen is toch ook niet te versmaden.

Maandagavond zijn Kees, Jan Egberts en nog twee Herzbergenaren op bezoek geweest bij mij, in het lager. Die leven daar als prinsen in een ziekenhuis, en weten helemaal niet wat er verder te koop is in de wereld. Ik heb pannekoeken gebakken en bier geschonken, voor deze bijzondere gelegenheid, want we spreken bijna altijd af dat we in Herzberge bij elkaar komen. Het was erg gezellig.

Gisterenavond was er weer Spreekrans, Brautigam, een nieuw lid in het gezelschap, wist ons het een en ander te vertellen over de waardevastheid van het geld. Erg geslaagd was het niet, maar het kan ook niet altijd goed zijn. Zo, jullie ziet al weer dat er hier geen dag voorbij gaat, of we hebben iets belangrijks te doen. Vanavond ga ik zwemmen, daar is ook je avond mee gevuld.

We hebben vanmiddag een nieuwe arbeider gekregen, die uit Warschau komt. Volgens zijn zeggen kan er op het ogenblik daar niemand meer wonen. De bevolking is gevlucht en hierheen getransporteerd. Ik ben werkelijk bang dat de Hollanders hier ook nog eens onder dergelijke omstandigheden komen te zitten.

Ik heb brieven ontvangen van mams van 8 Aug. en van Paps van 11 Aug. Over het lager zal ik maar geen bijzonderheden vertellen, hoewel jullie er om vragen, het is er gezellig, maar daar is alles mee gezegd. Ik ben blij dat het bij jullie altijd nog goed gaat, en dat de oorlogsgebeurtenissen voorlopig ver weg zijn, al kan dit iedere dag veranderen. Heeft Mams de brieven van Gr.père gevonden? {deze zijn kennelijk verloren gegaan} Het zijn de laatste die ik ontvangen heb. Gr.père zit dus nog steeds in de bergen. Hoe is het mogelijk dat mams nu al denkt aan het vertrek van haar dienstbode. Daar zijn we nog ver vanaf hoor, ook al loopt de oorlog morgen af. Ik verwacht trouwens dat er na de oorlog wel niet voldoende werkkrachten vrij zullen zijn om ook nog luxe instellingen als dienstbodes in stand te houden. Maar ik zal je wel helpen hoor! Al zal het jullie niet meevallen aan mijn keuken te wennen. Aan het opschrift “Geen gehoor” heb ik niet meer gedacht, Mams, maar als ik weer thuis kom plak ik er wel wat overheen hoor! Wat een vooruitziende blik heb ik gehad met dat opschrift, niet?

24 Aug.

De laatste dagen is het erg warm geweest, gelukkig gaat het vandaag wat beter. Ik denk er over een week vacantie te nemen, dat gaat tegenwoordig weer. Al mag ik dan Berlijn niet uit.

Veel liefs

Oswald.