(Donderdag) Berlijn 4 Nov ‘43
XII
Beste Paps Mams en
Lily,
Vanavond ben ik in een veel
betere stemming dan gisteren, ik heb goed gegeten, aardappels met lekkere
bloedworstjus. Toe: een kop Ovomaltine, en een appel. Ik heb geen tijd om bol
te zitten, ik begin meteen maar aan de brief. Gisterenavond (brief van Paps)
was ik in wat slechtere stemming!, ik heb me boos gemaakt om dat pakket dat
niet aangekomen is. Daar zat n.b. 350 gr bonbons in!, en cigaretten en tabak,
en als ik me niet vergis, een boek van 28 Mark over rubber. Dit laatste weet ik
niet zeker, dit kan ik ook later verstuurd hebben. Ik hoop dat het nog aankomt,
maar het zal wel niet. Daar heb ik me nu die bonbons voor gespaard, om ze een
of andere dief te voeren. En fin, dat zullen we maar weer vergeten, zo erg
belangrijk is het nu ook weer niet.
Wat gaat de tijd toch snel, ik zit
nu alweer een week in dit lager. Het bevalt me uitstekend. Het lawaai went erg,
en er zijn avonden dat het erg stil is. Elke dag is het weer een prettige
gewaarwording dat de verwarming ’s morgens aan is, en dat er warm water is. Ik
meen ook vaak ’s morgens een douche (warm), een ongekende luxe. De kamer is op
het ogenblik erg ruim, van de 4 man zijn er 2 met verlof! De Fransman is erg
geschikt, ik heb deze week een avond met hem zitten schaken, en ik kan ook
verder goed met hem opschieten. Hij hecht veel waarde aan lekker eten, en dat
is dan ook ongeveer het enige wat hij zo uitspookt ’s avonds, als hij thuis is.
Als ik van mijn werk kom, om 5
uur, is het nu al donker, ’s morgens heb ik nog wat daglicht, maar dat zal ook
wel gauw uit zijn. Gelukkig dat de tram en de winkels behoorlijk verlicht zijn,
en verder de straatverlichting tot 9 uur een beetje brandt. Het is hier lang zo
donker niet als bij jullie. Verder merk je van dat alles niets, als je thuis
bent. Het is hier in dit lager alleen erg lastig als er luchtalarm is, dan
wordt nl direct het licht uitgedaan, en je moet in een schuilkelder die nog al
een eindje weg is. Koffer met kleren meenemen, want dit lager is van hout, en
dat brandt natuurlijk in een paar minuten volkomen uit, ik heb het nog niet
meegemaakt, alarm in dit lager, het is erg rustig de laatste tijd. Verder is
het grote bezwaar van dit lager, dat de temperatuurswisselingen zo groot zijn.
De verwarming is veel te sterk, en brandt onregelmatig (stoom) meestal is het
er te warm, maar daar is raad op, je trekt je kleren maar uit.
Brief van paps van 25 Oct ontving
ik 2 Nov., dus redelijk op tijd. Van mams heb ik na de malle brief niets meer
gehoord, maar laat ik eerst een antwoord geven aan paps. Het geld klopt. Ik
houd tegenwoordig geld over, dus geen tekort. Over het pakje dat niet
aangekomen is ben ik erg nijdig, het is verstuurd gelijk met de acetyleen boom.
De draagriem had ik me voorgesteld als een stuk van dat goed wat ze onder de
stoelen doen, met aan de uiteinden gelegenheid tot inkorten. Met het eten zal
het wel in orde komen, mams stuurt wat minder, en ik eet wat meer, nu ik weer
in het lager zit.
Wat betreft de zoon van v.d.F.,
dat zijn beroerde dingen. Nu zijn er ook jongens die wat dat betreft erg
kinderlijk zijn, en onvoorzichtig, en verder zijn er fabrieken waar zulke
dingen erg op de spits gedreven worden. Maar je zit er maar mee. Zo kreeg een
van mijn vrienden laatst moeilijkheden over een brief. Hij had het daarin gehad
over de vrijwillige bijdragen voor de Winterhulp, die van het loon wordt
ingehouden, en noemde dat een “contradictio in terminis”. Dat werd vertaald als
“Zwangmäszig” in termijnen afgehouden bijdrage! Gelukkig was alles weer bij te
leggen, maar het zijn toch vervelende dingen! De mensen denken altijd dat die
censuur niets merkt, maar dat is zeker het geval niet. Dat ik geboft heb dat ik
hier bij AEG zit, dat staat als een paal boven water, en daar ben ik ook erg
dankbaar voor. Alleen de medici hebben het hier en daar beter, maar daar is ook
alles mee gezegd.
Nu nog wat zakelijks. Nu ik weer
in een lager ben, kan ik weer doen wat ik wil, en ik wil dus wat lekkerder gaan
koken. Op mijn verlanglijstje staan: een deksel, doorsnede 20 à 25 cm , en een klein
steelpannetje, om wat thee (e.a.) te zetten. Verder, als het kan, een klein
koekepannetje, maar die kan ik ook wel lenen, als het moeilijk gaat. Verder zou
ik graag een paar echte pantoffels hebben, de oude gele (bruine) die kapot zijn
van achteren, ik hoop dat jullie ze vinden kunnen. Ik gebruik op het ogenblik
die sandaaltjes, maar die zij niet erg practisch. Verder nog en paar kousen.
Die ik nu draag slijten weg in de was, en ze zullen het wel begeven binnenkort,
ik en verder gaat de was bij Jan niet
zo vlot meer, zodat ik zal moeten gaan stoppen. Maar het is nu genoeg, morgen
verder! Ik ga nu eerst nog wat lezen in de “Jungfrau von Orleans” Romantische
tragödie van Schiller.
5 nov.
Nog even een slot aan de brief
van gisteren, dan is hij morgen klaar voor de post. Er was vanavond luchtalarm,
maar gelukkig maar een kwartiertje. Het is verder (vervloekt) erg koud, vanochtend was er overal ijs, maar bij
zonsopkomst verdween het weer. De winter naakt!
Jullie moeten niet versteld staan
als in de Nederlandse pers photo’s verschijnen met onopgemaakte bedden, en
daaronder dat de Nederlandse studenten zich zo misdragen in hun lagers, de goede
bedoelingen van den Heer M.K. hebben dit o.a. tot gevolg. De rel is vrij groot
geworden, er bemoeien zich steeds meer mensen met dit geval, en zelden brengen
ze iets goeds. Op het ogenblik staan de jongens daar onder voortdurend
controle, maar er is nog practisch niets aan de slechte toestand veranderd. In
de brief van de M.K. aan de fabriek, (de oorsprong van alle herrie) stonden ook
dingen die niet waar waren, b.v. dat er een alarm van 6 uur geweest was, en dat
is er nooit geweest, verder wisten de mensen in het lager er niets van, anders
hadden ze er voor kunnen zorgen dat er op hun gedrag niets aan te merken viel.
Al met al had ik deze brief niet geschreven, er is weer eens de aandacht op ons
als groep gevestigd, en dat kan nooit gunstige gevolgen hebben.
Het tekenen is weer van de baan,
geloof ik. Een feit is dat het arbeidsambt in overweging heeft genomen ons weer
verder te laten studeren, en dat de beslissing “opgeschort” is.
Er wordt hier nog steeds gesproken
over verlof om winterkleding te gaan halen. Gelukkig heb ik ze al hier! Dit
praten er over is eigenlijk meer om de “kinderen” in het Lager Hirschgarten
zoet te houden. Als ze nu alles netjes houden, dan mogen er misschien een paar
naar huis. Er is natuurlijk niets van waar, het komt niet eens ter sprake.
Zaterdag 6 Oct.
Als je over de duivel spreekt,
trap je hem op zijn staart, zegt men altijd, vanochtend heb ik een brief
gekregen van Hazewinkel, die weer in Holland terug is. Toevallig, ik heb na
Juli niets meer van hem gehoord!
Vanochtend bericht van Mams, van
23 October.
Bob woont nog op de kamer, over de betaling wordt niet
gepraat, maar dat is het ergste niet over het algemeen. Hij komt volgende week
waarschijnlijk hier ook in het lager. Jullie kunt Grietje Brink gerust op mijn
kamer laten zitten voor het werken en zo, het is er lekker warm. Hoe gaat het
met de PEGUS, krijgen jullie een behoorlijk rantsoen?
Nu deze brief moet ook maar weer
weg, hij is lang genoeg.
De laatste twee pakjes (10 en 11) voor Grandpère moet ik nog
wegsturen, ik hoop dat ze aankomen, en niet zo als dat pakje bonbons naar
jullie, ik kan me daar nog over opwinden.
Nu lieverds, ik ga de brief maar eens naar het postkantoor
brengen. Ik hoop dat ik binnen kort mondeling verslag kan brengen, maar dat kan
nog wel eens langer duren dan we op het ogenblik denken, ik vertrouw niet op
het transport naar huis.
Veel liefs Oswald
Willen jullie een klein flesje
“Siroop Famel” sturen voor een eventuele verkoudheid?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten