Epiloog 4 / 5 Russische les

Oos en zijn Russische les.

In het begin van de zestiger jaren neemt Oos zijn Russische les, die Anna Anton hem had gegeven, weer op. Tien jaar later, als hij met vakantie naar Rusland geweest is, schrijft hij daar de volgende verklaring voor:

Waarom naar Rusland voor Vakantie?

Waarom Russische les?

Als je dan niet dol bent op iconen of op de schilderijen in de Hermitage af gaat en geen talenwonder bent: “Zouden die soms van die richting zijn?”.

Nut van talen leren:

4 weken na de 2e wereldoorlog 10 km buiten Berlijn op een boerderij werd ik overtuigd van het nut van talenkennis. Stel je voor: een boerderij, 30 Hollandse jongens, meest studenten, allen door de Duitsers tewerkgesteld geweest, wachtend op transport naar huis.

’s Morgens: een officier te paard, hoog, mooi uniform, ridderorden, prachtig paard, kortom een plaatje. Hij stopt en vraagt iets aan een loslopende Hollander die gewend is dat er gevraagd wordt naar: gouden ringen, horloges, drank, meisjes enz. De Hollander legt op zijn manier uit dat hij niets heeft, gebaart, lacht en …. “нет”. {nièt, Russisch voor nee}.

De Rus herhaalt zijn vraag, de Hollander het antwoord en ten slotte staan er een paar Hollanders de Rus toe- of uit te lachen. Daar wordt de Rus zo kwaad over dat hij van zijn paard komt, zijn revolver trekt en een Hollander dwingt … bij de pomp water te pompen voor hem en zijn paard!

Bogà (вода) in het Russisch is namelijk water; bogka (водка) is drank!

Als u zich nu realiseert dat op korte afstand van hier 225 miljoen Russisch sprekend mensen wonen, dat die als eerste een mens de ruimte in stuurden en dat ze daarom een hoog ontwikkelde industrie moeten hebben en ook wetenschappelijk ver zijn, dan kun je dat niet gewoon maar negeren.

Dus Russisch leren is niet zo gek.

In deze heeft Oos natuurlijk gelijk, de afstand tot de dichtstbijzijnde plek van het IJzeren gordijn was vanuit Utrecht nog geen 350 km, iets meer dan ¼ van de afstand naar Montpellier. Het belang van het goed spreken van de taal van je bezetter was Oos natuurlijk al lang duidelijk geworden. Bij meerdere voorvallen de afgelopen twee jaar was het in zijn belang niet direct, of helemaal niet, als ”Ausländer” herkend te worden.

Bij een tweede ontmoeting met een Russisch officier, heeft Oos mij rond 1970 verteld, kwam het tot een goed gesprek. Deze officier sprak goed Frans en verzuchtte vooral dat hij hoopte dat de Amerikanen snel naar huis zouden gaan zodat het Russische leger direct door zou kunnen lopen naar de Noordzee en de Atlantische Oceaan. Marine bases aan de Franse kust zijn onontbeerlijk in de strijd tegen het imperialisme van de Amerikanen. (De strijd tegen imperialisme door zelf de communistische wereldheerschappij te vestigen; onder leiding van Moskou natuurlijk) Gelukkig voor West-Europa echter ontwikkelde bondgenoot van Rusland Mao Zetung zich al snel tot een aartsvijand. Er moest dus veel geld en mankracht gestoken worden in een leger aan de grenzen in het Oosten van de USSR. Verder zijn de Amerikanen gebleven zodat het niet tot een uitval naar het Westen gekomen is.

De angst dat West-Europa in een oorlog tussen de USSR en de USA verpletterd zou worden is Oos echter altijd bijgebleven. In de zestigerjaren werden de commentaren van Dr. G.B.J. Hilterman, die “de toestand in de wereld” belichtte, en van een Majoor die daarna in de rubriek “voor burger en militair” de militaire stand van zaken onder de loep nam, werden elke zondag bij de lunch zorgvuldig beluisterd. Absolute stilte was dan geboden aan tafel.

Dat het bij de blokkade tijdens de Cuba-crisis in 1962 slecht één beslissing van één man gescheeld heeft of er was een Amerikaans oorlogsschip door een Russische nucleaire torpedo opgeblazen, is pas 50 jaar later, na het openen van de Russische archieven, bekend geworden. Had die ene officier van die ene Russische onderzeeër “да” (ja) gezegd in plaats van “нет” (nee) dan had de mensheid nu geen probleem gehad met het opwarmen van de aarde maar was de radioactieve nasleep van de derde wereldoorlog het probleem geweest. Volgens sommige wetenschappers van toen een “nucleaire ijstijd”.