Berlijn 24 Maart 1945
Lieve ouders
De niets en niemand ontziende
oorlog heeft toestanden in het leven geroepen, waarbij een mens zich begint af
te vragen of hij het einde van deze oorlog wel zal beleven, en of de chaos die
daarna komt hem niet zal doen verdwijnen. Wanneer het mij niet vergund mocht
zijn levend terug te keren in het ouderlijk huis, wil ik toch afscheid van
jullie genomen hebben, en bedankt hebben voor alles wat jullie voor me gedaan
hebt. Lieve paps en mams, wat hebben jullie beiden veel van jullie eigen leven
opgeofferd, om ons een gezonde en voorspoedige opvoeding te geven. Ik heb op
het ogenblik de tijd na te denken over mijn kinderjaren, de schooltijd, en mijn
studentenleven. En ik vergelijk dan vaak mijn leven met dat van andere jongens,
waarbij ik steeds tot de overtuiging kom dat het betrekkelijke gemak waarmede
ik me hier aanpas aan de toestand, voor een groot gedeelte te danken is aan
mijn opvoeding. Het gebruikmaken en genieten van luxe en comfort, zonder er
slaaf van te worden, dat is een levenskunst waarin jullie me een eind op pad hebt
gebracht. Dankbaar ben ik ook daarvoor, dat ik in de grote beslissing die er
bij mijn vertrek viel, vrij heb kunnen doen wat ik zelf het beste vond. Maak je
vooral geen zelfverwijten als dit avontuur in Berlijn voor mij slecht afloopt,
zelf ben ik overtuigd dat ik niet anders kon doen. Ik ben dankbaar dat
ik op mijn eigen benen sta, en niet materieel, en vooral moreel ten laste van
anderen leef. Ik ben zelfstandig geworden, iets wat ik als onderduiker niet
geleerd zou hebben, en ik heb ook veel mensenkennis opgedaan.
In deze tijden is het soms
moeilijk het geloof in het goede van den mens te behouden. Oppervlakkig gezien
lijkt het of iedereen en alles slecht is geworden, maar gelukkig heb ik steeds
het vertrouwen behouden, dat alles uiteindelijk weer in orde zal komen, en dat
de loutering die ons werelddeel ondergaat een diepere betekenis heeft.
Het is prachtig weer als ik deze
brief schrijf, en ik ben ook vol levenslust. Hoe is het mogelijk dat de mensen
elkaar zo naar het leven staan? Ik kan me niet voorstellen dat ik een
gewelddadige dood zal moeten sterven (hoewel ik dagelijks de voorbeelden om me
heen zie) en daarom valt het me dubbel moeilijk een afscheidsbrief te
schrijven. Het is voorjaar in en om me, het leven ziet er zo eenvoudig uit. De
natuur ontwikkelt zich tot nieuw leven, precies als in ieder ander jaar, om het
even in Ouderkerk of Berlijn. Ik kan me niet voorstellen dat ik dit alles niet
nog in Holland zal kunnen beleven, vóór ik sterven moet.
Zakelijk valt er niet veel te
regelen. Mijn dagboeken worden, indien mogelijk, door Jan de Boer aan jullie
gegeven, en ik hoop dat jullie, als jullie deze met begrip gelezen hebt, een
idee krijgt hoe je zoon de laatste twee jaar in den vreemde geleefd heeft. Over mijn bezittingen in Berlijn krijgt Jan
de Boer de beschikking, over die in Holland moet beschikt worden zoals in het
testament, dat ik vóór vertrek gemaakt heb, vermeld staat.
Was het vroeger zo, dat mijn
verblijf in Berlijn me als een droom voorkwam, een nachtmerrie waaruit ik ieder
ogenblik kon ontwaken, tegenwoordig is mijn hele leven in Holland als een
sprookje, en ik kan me nauwelijks meer voorstellen dat dit leven ook maar bij
benadering terug kan komen. Een regelmatig leven, een werken aan een toekomst,
aan idealen, deze tijden moeten terugkeren, en ik hoop dat ik daaraan mee mag
werken.
Lieve ouders, geestelijk en
lichamelijk gezond, gezeten in een heerlijk voorjaarszonnetje dat nieuwe
levensmoed geeft, moet ik in gedachten afscheid van jullie nemen. Ik doe dit
met een omhelzing zoals ik dit als kind met zoveel overgave kon doen. Dank je,
lieve paps en mams, dank je voor alles wat jullie voor me gedaan hebt. Treur
niet te veel om me, afscheid van het leven nemen zal me niet zo zwaar vallen.
Wees blij dat het afscheid op 6 Mei 1943 zo snel ging, en dat we niet wisten
wat er nog allemaal komen zou. Het afscheid van het leven moet eens genomen
worden, dat is een consequentie van het aanvaarden van het leven. Groet alle
bekenden van me, en wens vooral Maarten en Lily een voorspoedig en gelukkig
leven in een land van welvaart. Ik hoop dat ze mijn gedeelte van de zorg voor
jullie overnemen, en dat ze jullie de liefde zullen brengen die ik nog graag
gegeven zou hebben.
Een laatste zoen in gedachten, en
veel, heel veel liefs.
Oswald.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten