Maandag 4 September 1944 Oos : Twee brieven van huis, van Paps en van Lily. Het zullen wel de laatsten zijn.

Maandag 4 September.

Het is helemaal donker als we opstaan, tegenwoordig. In de S Bahn is het licht op, en alle mensen hebben slaperige gezichten. Jan en ik zijn tegenwoordig erg vroeg, dat is wel makkelijk, je hebt dan tijd om een krant te kopen (en brood!)

Nowak komt vandaag op een zeer merkwaardige tijd, om twaalf uur, boven. Jan en ik zouden net een pijpje gaan roken, en daar zie ik hem aankomen. Je moet wel even uitkijken als je daar boven op de plé staat. Hij heeft ons n.l. vast wel herkend, van beneden af. Vandaag hard gewerkt. Eerst Cl bepaling, en daarna de electrische weerstand van de weekmakers op mijn eigen methode. De nieuwe weekmakers zijn weer erg slecht tegenover de oudere! Nowak verontschuldigt zich wéér dat er nog niets gebeurd is met mijn kamer.

Er schiet me weer eens een verhaal over Nowak te binnen. Lang geleden deed hij weer eens wetenschappelijk en zei tegen Siegehagen: Passen sie auf, weißer Ruß, daß ist Zukunft! {Pas op, witte roet, dat is de toekomst!}

Na afloop van mijn drukke werkzaamheden, (ik heb nog een begin van een laatste brief naar huis geschreven), is het al weer kwart voor vijf, en dan begin ik mijn voeten te wassen en me te verkleden. Vroeg weg, maar niet vroeg genoeg om lang op een lege tram te moeten wachten.

Naar Fischer. Optimistische stemming. Fischer haalt het niet meer naar huis, vóór dat de Amerikanen er zijn. Het Wehrmachts bericht is erg tam, men spreekt van het grensgebied Frankrijk – België. Het staat nu wel vast dat de oorlog dit jaar afloopt, het kan als het ware ieder uur afgelopen zijn. Het is erg belangrijk dat de oorlog nu langzamerhand op Duits gebied komt.

Fischer informeert steeds naar mijn gezondheid. Van de 9 man (Holl. v.d. AKU) ergens op een bedrijf zijn er vier met zeer ernstige ziekten (zware TBC) in Holland. Zo staan de zaken er voor. Het aantal jonge mensen dat hier op deze manier sterft is zeer groot.

Laat thuis. Twee brieven van huis, van Paps en van Lily. Het zullen wel de laatsten zijn.

Ik heb vergeten te vertellen dat Fischer weer een uitstekend menu had, maar dat het sla-gedoe niet goed voor mijn ingewanden is geweest.

Onrustig geslapen. Gedroomd dat Berlijn door Japanse luchtlandingstroepen bezet werd! Het waren vriendelijke kereltjes, deden erg gewichtig, maar schoten niet! Vredelievende soldaatjes.

Jan:

Sinds een paar dagen staat er in het weermachtsbericht niets meer over neergeschoten vliegtuigen. Een inleiding tot een nieuw wapen? Evenals het zwijgen van de V1?

We komen weer in de knoflooktijd terecht. Je kunt merken dat de oogst pas geweest is, de Franschen en de Russen stinken triomfantelijker dan ooit tevoren in de tram en de S-Bahn.