Krommenie 27-4-44 van Klaas : Of nu de Nederlanders ernst zullen maken met luchtbeschermingsmaatregelen, betwijfel ik erg.

Krommenie, 27-4-44

Beste Oswald,

Het wordt zo langzamerhand wel nodig tijd, dat jullie eens wat van me horen. Omgekeerd trouwens ook, het laatste bericht dat we van Kees kregen, is van 31 Maart en zo vinden we dat het wel wat al te lang duurt. Als ik kans zie, ga ik toch volgende week eens bij je vader langs. Om eens te weten te komen, hoe het zit met bericht van jullie.

Wat mezelf betreft, het wordt al weer moeilijk je voor te stellen dat je zo lang daar hebt gezeten en dat de gewone toestand vond. Hier in het dorp ontmoet ik nog wel iedere dag mensen, die niet weten dat ik al zo lang hier ben, maar de meesten vinden dat al net zo gewoon als ik zelf. Van Kees zal je wel de eerste berichten over mijn  reis en eerste belevenissen gehoord hebben; ik heb nu tot begin Juli verlof om uit te ziekenen; maak daar een goed gebruik van. Gisteren moest ik weer naar mijn dokter in Amsterdam en heb van de gelegenheid gebruik gemaakt om diverse bezoeken af te steken. Om twaalf uur arriveerde ik bij Jaap. Het hele huis is vol mensen. Maar hij denkt er hard over om een paar nieuwe huurders er uit te zetten. Er is zo veel vraag van oud-bewoners, die weer terug willen komen. Jaap is niets veranderd. Altijd nog zijn grote woorden en hij voelt zich kiplekker. Even later kwam Ko binnen. Kort geleden hebben die assistenten een Z-kaart gekregen, dus dan zijn ze vrijgesteld van Arbietseinsatz, en nu waren er een groot aantal opgeroepen voor keuring in Atlanta, dus voor werk in Duitschland. Hij nog niet maar hij woont niet in A’dam. Hij speelt nog altijd veel viool, had daarvan met de Paasdagen erg genoten. Op mijn verjaardag kwam hij ’s avonds ook nog en natuurlijk als vroeger veel goede grappen. En om de traditie van huisje van aanloop gestand te doen, nauwelijks zat Ko of daar kwamen Tim en Piet Roelofs. Tim nog geweldiger dan ooit, had de vrije dag bij Simon geroeid en goed gegeten. Piet even wantrouwend als mager, toen Jaap hem aansprak voor zijn deel van het bier, wat ze de vrijdag met Ben Huizing en Schieller hadden gedronken. Wat een combinatie anders! Ze zijn zo van plan het Dinsdagavondbiertje weer in te stellen.

´s Middags naar Henk. Die is nu bijna van zijn griep hersteld en gaat volgende week aan ´t werk. Hij is nu een zeer seriëus ambtenaar, die alle houtbaronnen flinke boetes laat betalen. Als ze met hun voorraden hebben geknoeid.

Toen ik kwam, had Nettie net het kind gevoed, dat erg zoet en met volle maag in slaap viel. Henk als trotse vader had het al aan alle kanten geanalyseerd en ieder lichaamsdeel benoemd te lijken op dat van hemzelf of Nettie, of zelfs vaders, ooms, enz. enz. Hij had het schone bericht dat al het linnengoed en zilver, dat Mevrouw van Dam in Alkmaar had laten opslaan, gestolen was. En dat, terwijl ze het uit Naarden had verwijderd, omdat haar dat veiliger leek. Ik ben nu vrij goed op de hoogte van de stemmingen hier, maar je kunt Jan gerust zeggen, dat hij zich daar niet bezorgd over hoeft te maken. Ieder is blij, dat je terug bent, informeert hoe je het er gehad hebt, maar hunlijk nemen op nog eens te vertellen dat je nooit had moeten gaan, dat komt bij niemand en ik geloof, dat hij in losse opmerkingen meer heeft gezocht dan er mee bedoeld was. Jammer genoeg heb ik van Jan Nijman maar één kort briefje gehad, weet dus niets over de stemming van Jan de laatste weken en nog minder over de kansen op verlof voor hem. Jouw verzoek heb ik dadelijk aan je vader doorgegeven, ik hoop dat het resultaat heeft opgeleverd.

Het is hier weer net als in 1940. Prachtig stil lenteweer, ieder wacht op wat er komen zal, weet niet wat hij er van denken moet, al staan kranten vol over de invasie: is Zeeland verboden gebied geworden, wordt nog steeds meer land onder water gezet en meer vaarwaters afgedamd en sluizen dichtgegooid. Maar als iets al zo lang verwacht wordt, dan maakt het zoveelste bericht van nadering ervan weinig indruk, lijkt het wel. En of nu de Nederlanders ernst zullen maken met luchtbeschermingsmaatregelen, betwijfel ik erg. Zelfs Nijmegen enz. heeft hier weinig mensen in beweging gezet om hun zolders en kelders in orde te maken.

Kees schreef me dat hij 2 April met je naar de Mattheus passion  zou gaan. Ik hoop erg dat hij geestkracht genoeg heeft om het contact met jullie te onderhouden en om zoveel mogelijk de geboden gelegenheden voor ontspanning – ontwikkeling te benutten. Maar als hij zich dan op jou oriënteert, is hij aan een goed adres.

De Jannen zullen dit vel ook wel in handen krijgen. De groeten hoef je dus niet over te brengen, alleen, het wordt tijd dat we ook jullie hier weer zullen verschijnen. Ik hoop erg, dat ook voor jullie de gelegenheid spoedig zal komen.

Tot ziens

Klaas

Op 22februari 1944 werd Nijmegen door de geallieerden gebombardeerd waarbij officieel 771 doden vielen. Latere bronnen melden dat er 109 onderduikers omgekomen zijn wat het dodental op 880 brengt. De stad heeft drie dagen gebrand doordat het waterleidingbedrijf zwaar beschadigd geraakt was.
Het doel van de missie was Gotha waar de vliegtuigfabriek van Messerschitt aangevallen moest worden. In geval dit niet zou lukken was Eschwege het doel; beide steden in Duitsland. Door veel en vooral hoge bewolking en een Duitse aanval boven de Noordzee, was de missie vanaf het begin een chaos. Gotha en Eschwege bleken beiden onder een te dik wolkendek te liggen om effectief te bombarderen dus de missie, of wat daar nog van over was, werd afgeblazen. Met volle bommenlast terug keren naar de RAF basis Bungay, Engeland, werd niet als optie gezien dus werd liever een van de “gelegenheidsdoelen” aangevallen dan de last in de Noordzee te dumpen. Het spoorwegemplacement van Nijmegen, dat door de bezetter voor wapentransporten gebuikt werd, was een van die doelen. Helaas werd het vizier door de bommenrichters niet correct ingesteld en vielen de bommen op de binnenstad in plaats van op het emplacement.

Aanvankelijk hielden de geallieerden vol dat het om een vergissing ging, maar onderzoek dat pas in 1984 werd gepubliceerd wees anders uit. Het doel was weldegelijk Nijmegen, maar er is helaas niet goed gemikt. Dat gebeurde in die tijd wel vaker; er zijn voldoende filmpjes waarop te zien is dat de volle bommenlast van een vliegtuig in de boomgaard naast een spoorwegemplacement tot ontploffing komt. Volgens de toen geldende normen sprak men in zo’n geval wel van een treffer (minder dan 500 meter van het te treffen doel).
Juist doordat er veertig jaar onzekerheid is geweest over de toedracht beweren boze tongen nog steeds dat er wel op binnenstad is gemikt omdat men dacht boven een Duitse stad te vliegen.