Berlin 20 mei 1943
Gepost vrijdag 21 mei
Lieve Paps, Mams en Lily,
Het is misschien erg gek maar ik
heb eigenlijk niets te schrijven! Belangrijke dingen gebeuren hier niet, wij
merken er althans niets van. Ik heb een heerlijk plaatsje gevonden om te schrijven,
aan de oever van de Spree, (die hier op de Vecht lijkt) in het zand, met mijn
rug tegen een boom, de zon in mijn gezicht, en een bloknoot op mijn knieën.
Mijn collega’s zijn op het ogenblijk met hun maaltijd bezig, ze zijn pas om
vijf uur vrij gekomen, en ik al om half drie. Ik heb daarna in de stad gegeten
om aardappelen te sparen. Er zijn de laatste dagen weinig groenten in Berlijn.
Verder gaat het best met het eten.
Ik ben me wel bewust dat ik een
merkwaardig stel brieven geschreven heb, onsamenhangend en zo, maar dat komt
omdat ik er niet toe komen kan, zoals de anderen, uitgebreid de tijd te nemen
en in de zaal van het kamp brieven te schrijven. Ik schrijf meestal als ik
buiten zit, of op het postkantoor. We moeten de brieven zelf brengen, dit kost
toch al zoveel tijd, en dan dat eten nog, ik zou zo nooit behoorlijk aan frisse
lucht komen. Maar ik zal nu eerst eens schrijven hoe het met het eten is. We
krijgen op de fabriek warm eten, daarvoor wordt wat vlees, vet en aardappels
afgehouden, maar niet veel. Het eten is goed, b.v. vanmiddag een fikse moot
vis, aardappels en groente, soep vooraf. ’s Avonds eten we van onze bonnen. Ik
heb net vandaag een nieuwe kaart gekregen. Er zit op:
225 ˶
suiker, één ei, 175 gr jam, 350 gr vleesch, 62,5 gram quark, 150 gr
havermout, 205 gr margarine.
Vorige week hadden we twee eieren.
Verder hebben we nog een kaart waarop ik bv. al 500 gr snoepgoed gekregen heb!
En ook noten en dergelijke. In de stad is het net als in Holland. Bonloos eet
je hier iets beter, maar het scheelt niet veel.
Nu over mijn werk. Om 5 uur
opstaan is niet erg, lastiger is het vroege naar bed gaan, omdat de collega’s
dan nog in de kamer rondlopen. Verder moeten we er om de andere nacht ongeveer
een uur uit al gebeurt er verder niets. We hebben nog niet veel meegemaakt. De
werkplaats waar mijn machine staat, maakt veel lawaai, dat is erg hinderlijk.
Mijn werk is niet zwaar, ik kan het best volhouden. Kans om te veranderen is er
nog steeds, zowel in de fabriek als ook naar buiten, maar ik, voor mijzelf, heb
alle hoop al opgegeven.
Nu nog het “lager”. Dit is het
beste te vergelijken met een jeugdherberg, maar dan met onbeperkte vrijheid.
Vandaar dat het zo’n vieze boel wordt! Als het werk afgelopen is, zo tegen half
zes, dan stroomt het vol met allemaal vol beladen arbeiders, groenten en
aardappels en andere levensmiddelen torsend. En dan gaat iedereen aan braden en
bakken. Er wordt minstens drie maal te veel gas gebruikt, er staat altijd wel
iets aan te branden op de 25 pitten, en er heerst in de keuken een temperatuur
van 40 ºC.
We hebben van de fabriek één pan,
één ijzeren schaal, één ijzeren beker, vork en lepel gekregen, en daarmee
gebeurt alles. Als een Tsjech ruimte tekort komt gebruikt hij nog een po, maar
dat doen de Hollanders niet. Na afloop wordt er een sigaretje gerookt (20 per
week in het rantsoen) en dan worden er brieven geschreven en eventueel een
biertje gedronken. Om 10 uur gaan we ongeveer allemaal naar bed.
Vanmiddag kreeg ik de minder
prettige mededeling dat we Zondag ook moeten werken. De Zaterdag is ook al een
gewone werkdag, erg plezierig is het dus niet. Ik heb me voor de fabriek een
werkmansmentaliteit aangeschaft, met
dien verstande dat niets op me valt aan te merken, en dat ik me met
kleinigheden vermaak. Dan valt het best mee. Het werk is erg afwisselend, dan
weer dikke, en dan weer dunne kabels!
Ik ben erg benieuwd naar brieven
van huis. Het adres moet werkelijk Berlin-Hirschgarten zijn, maar de brieven
met Brelin-Köpenick komen ook terecht.
Mijn verkoudheid is over. Stuur in
de pakjes vooral blikjes, die kan ik goed gebruiken in mij “huishouden”.
Volgende brief schrijf ik Zondag aan de v. Egmonden.
Veel liefs
Oswald
Heb ik al gevraagd schoenpoets borsteltjes te sturen?
Zou ze goed kunnen gebruiken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten