1 Mei 1945 11e dag van de belegering.
Vroeg gewekt door Paans: de bovenste
twee verdiepingen moeten ontruimd worden, omdat het anders niet meer te houden
zal zijn in geval van brand. Daar zitten we nu. Er wordt enorm geschoten met de
artillerie. De kanonnen op de Pappenplatz, die gisteren opgesteld waren, en ’s
avonds weer weg waren, staan er nu weer. De granaten slaan overal in, en we
wachten er op dat het lager in brand gaat. Wat te doen? Naar het station is
niet te doen: het ligt voortdurend onder vuur, en de helft van het station is
door de militairen bezet. Wat gebeurt er met de tunnels? Zullen die ook
verdedigd worden, en uitgebouwd, zoals de U-Bahn in de Brunnenstrasse? Daar
zijn de luchtkokers tot mitrailleurnesten uitgebouwd!
Inspectie van de kelder onder de
ruïnes. Er staan al twee bedden: voor de Wilde en Witteveen. Maar hoe wordt
hier de positie als het lang gaat duren? Het is er erg koud, er is geen W.C. en
wat gebeurt er als de SS ons hier vindt? Niet veel moois denk ik. Afgezien van
hoe de Russen er over denken, daar praat je al niet meer over.
v.d. Braak is om half acht
vertrokken naar de melkboer, en komt pas een paar uur later terug. Juist als
hij weg is begint er een granaatvuur, waarvan ons huis staat te schudden. Jan
is zo laat, omdat hij in diverse kelders heeft geschuild. Een kelder was echt
gastvrij: terwijl er een gewonde voor de deur ligt weigert men toegang aan de
voorbijgangers.
Met de levensmiddelen gaat het
goed: we krijgen geen kaarten, maar de waren zijn “direct te verdelen door de
Lagerfuhrerin”. We moeten het alleen maar halen, in een keer. En verder wil de
bakker dat we water voor hem halen. Iedereen stelt zo zijn voorwaarden.
Grote opwinding om een uur of 7.
De Russen schijnen doorgebroken te zijn uit de richting Börse, en hebben de
Linienstrasse bereikt. We zijn er allemaal van uit ons doen, er lopen er een
stel naar het station, anderen gaan in de kelders van de puinhopen zitten, wij
nemen een borrel. Op straat staan er tanks, de soldaten lopen in
tirailleurslinie naar alle richtingen.
Rang! We zitten rustig bij elkaar en
daar komt de tweede treffer op het huis. De kaars gaat deze keer niet uit, er
is niet zoveel stof, maar we weten zeker dat de granaat op het huis viel. Het
dak blijkt getroffen te zijn, de bovenste verdieping is geruïneerd,
grotendeels. Direct schreeuwt er iemand “Brand!”, net als gisterenavond, maar
dat blijkt gelukkig niet waar te zijn. Als de rust teruggekeerd is gaan we
verder met onze discussie over de plaats waar we de komende spannende
gebeurtenissen zullen afwachten. Er gaan er een paar naar het station, anderen
naar de puinhopen. Wij besluiten maar te blijven tot we er uit moeten.
Van de schrik weer een reactie: de
beschuitjes komen tevoorschijn, en een blikje “Unose” gaat open, en we nemen
beschuitjes met boter en gehakt.
We zitten nog wat gezellig bij
elkaar, en praten over onze vacantiereisjes en dergelijken. De studie komt ook
weer ter sprake. Oude verhalen haal je nog eens op. De tijd vergaat dan snel,
maar Oh! Die heimwee na afloop.
Plotseling een emotie die nog
groter is dan die van de bom: v Dalen, de Belg vertelt dat zijn meisje gehoord
heeft over de radio, dat Eng. radio de val van Berlijn bekend heeft gemaakt
heeft. “The Russians announced the fall of Berlin today” zullen ze wel gezegd
hebben. Het is niet te beschrijven wat voor effect dit bericht op je moreel
heeft. Vanmiddag was ik nog down als wat, ik moest mezelf dwingen naar boven te
gaan om een luchtje te scheppen. Het vuur ligt voortdurend op onze buurt.
Verderop in de stad is het echter veel stiller, dat hadden we al gemerkt. Nu
zou Berlijn gavallen zijn, de barometer staat plotseling op mooi weer. Berlijn
gavallen, slechts in enkele straten wordt nog weerstand geboden. En dat wij
daar net in moeten zitten, en wellicht nog sneuvelen voor dat alles over is.
We nemen nog een beschuitje. Elf
dagen heeft het nu geduurd. Hoelang nu nog? Overleven we toch nog? Of gaat er
van nacht of morgen nog iets gebeuren? Hoe zullen ze dit bericht thuis opnemen?
Hoe lang moeten ze nog wachten voor wij thuis zijn?
Het is maar beter naar bed te
gaan, dan gaat de tijd sneller.
Jan :
Dinsdag 1 Mei 1945.
Hopelijk forceren de Russen
vandaag op hun nationalen feestdag het definitieve einde. Toch heb ik het idee,
dat het beleg van Berlijn niet nog eens een week zal duren. De activiteit
vannacht en vanmorgen was dan ook verbazend.
In de morgenuren hebben ze weer
twee stukken zware luchtdoel in de straat opgesteld, en wij hebben de bovenste
verdieping van de meest brandbare dingen als tafels, stoelen en kasten ontdaan.
Verder hebben we eens
gediscussieerd over het in den kelder blijven, naar de S-Bahn gaan, of een
andere kelder (onder de puinhopen) opzoeken. Tenslotte hebben we besloten, zoo
lang als het kan in onzen kelder te blijven. We zijn daar voor alles veilig,
behalve voor brand. En in dat geval gaan we door den doorbraak naar het
buurhuis. We zullen voor alle eventualiteiten in den kelder aan de overzijde
van de straat in de puinhopen een paar plaatsen reserveren.
…
Voor ons eten hebben we een
prachtoplossing gevonden: we krijgen geen bonnen, maar de waren in natura. En
dat is het meest ideale. Enkelen halen dan de op z.g. “Berechtigungsscheine”
bij een winkel de spullen (de winkelier is verplicht de zaak met voorrang af te
geven) en in het lager wordt alles verdeeld. We hebben dus een groot voordeel
boven de Duitschers, want die moeten voor alles in de rij staan. Maar daarvoor
krijgen we bijzondere dingen natuurlijk niet. Voor het brood moeten we krijgen we de brooden zonder in
de rij te hoeven staan, alleen moeten we als tegenprestatie water voor den
bakker halen. Dat is nogal vrij redelijk. Het is het begin van de
“Gemeinschafts verpflegung” oftewel, zooals het hier in de volksmond heet, de
“Gulachkanone”.
…
En toen kwamen de geruchten los.
Hitler zou den heldendood gestorven zijn. En de Engelsche zender had gezegd,
dat Berlijn zich overgegeven had. Slechts in enkele deelen van de stad werd nog
gevochten. Wij hebben dus blijkbaar de eer tot zoo’n stuk te behoren. Een zeer
twijfelachtige eer! Het is waarschijnlijk een propagandastunt van de Russen om
de val van Berlijn op 1 Mei bekend te maken. En het kan voor ons nog best een
paar dagen duren.
…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten