Nieuwaal 20 October 1944 van Basrend aan Utrecht : De SS is verdwenen. Voor velen een verademing.

Nieuwaal 20 Oct. ‘44

Beste Familie,

Vanmorgen 20 Oct ’44 ontving ik Uwe brief van 13 Oct. van thuis heb ik een brief ontvangen van 29 Sept. ze weten dat ik het goed maak en voorlopig de reis naar huis niet zal beginnen. De laatste weken is het in deze omgeving rustiger minder activiteit van beide zijden. Een keer heb ik voor de Waal gestaan om over te gaan. Om 2 uur kon ik echter pas over. Om 2 uur kwam er echter ook fietsenverordening (goed afgelopen) dus niet vertrokken. Mede door andere berichten uit Holland, werken aan de IJssel-linie, ben ik niet mee op pad gegaan. In Bommel  {Zaltbommel} werken nog steeds mensen. Steeds maar graven of weer dichtgooien. De brug in Bommel heeft even onder het vuur van de Eng. artillerie gelegen.

Ingeschoten met jagerverkenning volgens de Duitsers. Werklieden hebben een andere dag om bovengenoemde reden al eens de vlucht genomen. Evenals Zaltbommel zijn Rossum en Driel {Kerkdriel} geëvacueerd. De Engelsen moeten in Wamel, Dreumel en Heerewaarden zitten. Dit zijn naar deze streek de dichtstbijzijnde bezette plaatsen. Naar de Peisterbander, een streekblad, is Wageningen geëvacueerd en in Eng. Handen. Kesteren en Dodewaard zouden nogal geleden hebben. De laatste dagen weinig activiteit in de lucht. Op Hedel zijn eergisteren nog bommen gegooid door jagers. Burgers krijgen geen toestemming meer om huisraad uit Bommel te halen, de SS is verdwenen. Voor velen een verademing.

Nieuws komt hier niet goed door. Geen reizigers, geen electriciteit soms 1 keer per week een krant. De bevolking van het dorp Brakel is, laatst op het marktplein samengedreven. Een mitrailleur werd in ’t midden opgesteld. Mensen met wapens moesten zich melden voordat er 3x op de claxon van een auto was gedrukt, ander zou er gemitrailleerd worden. Daar het neerkomen van een V1, een reuze klap, is de termijn van 3x claxoneren verlengd tot 8 dagen waarbinnen radiotoestellen en wapens moesten worden ingeleverd.

Werkelijk zouden er ergens radiotoestellen (19) en wapens zijn ingeleverd. Van de 4 mannen die meegevoerd werden zijn er weer 2 terug. In Zuilichem moest elk huisgezin voor een paar handschoenen of een knot sajet zorgen. Zo volgt ook voor deze streek de ene gebeurtenis of vordering de andere op. Hoe lang nog?

Het is inmiddels 20 Sept. Toch blijf ik optimist. De barometer gaat vooruit en … wie weet!

Mijn vriendelijke dank voor de door U genomen moeite.

Hartelijke groeten,

Barend

Misschien heb ik U in de vorige brief al eens bericht wat U m.i. het best kan doen bij eventuele evacuatie. Ik schrijf U dit naar de recente ervaring van de Bommelaars:

1^e Naar zover U kleren en linnengoed niet mee kan nemen, het verstoppen b.v onder vloer of zoldering.

2^e Bureau’s, kasten open laten. Ze worden toch opengebroken.

3^e De Weck verstoppen. Flessen werden leeg gegeten en kapot gegooid.

4 Zorgen dat er geen kookgelegenheid is, electrische leidingen op sommige plaatsen door snijden, bedden en dekens zonmogelijk wegstoppen. Het huis wordt dan misschien niet betrokken om te bewonen.

5^e Kleine kostbaarheden wegzetten. o.a. vulpenhouders, klokjes, zilveren lepeltjes, cassettes, schrijfmachines enz. gewoon op zolder zetten is niet genoeg. De grootste rommel wordt op de kasten gegooid om te zien of er wat kostbaars onder zit.

6^e Gas, water en licht afsluiten.

Voor bovengenoemde handelingen is nogal wat tijd en ruimte nodig. In Bommel kregen de mensen later nog enkele keren de gelegenheid om wat te halen.

B.