Vandaag, 75 jaar geleden, Zaterdag, gaat Oos naar het luchtvaartmuseum.

Paps, en met hem natuurlijk zijn twee jongens, waren al vroeg na de Wereldoorlog (die later het voorvoegsel “eerste” zou krijgen) gefascineerd door de luchtvaart. In geval van schietproeven op de Leusderheide wilde Paps wel eens in ’t Zwaantje in Soesterberg, aan de kruising van de weg Amersfoort - Utrecht en de weg langs de vliegkamp, overnachten. Daar zaten dan ook regelmatig vliegeniers van het leger te dineren. Met hen raakte hij dan in gesprek over luchtvaart, zoals de discussie of langeafstandsvluchten zwaarder dan lucht wel mogelijk en veilig genoeg waren. Kortom of men voor vluchten over de Atlantische oceaan een Zeppelin of een vliegtuig, een Fokker natuurlijk, moest nemen. In 1928 was met de Graf Zeppelin een regelmatige dienst van Friedrichshafen aan de Bodensee op Lakehurst bij New York gestart, die concurreerde met de vliegboten die vanuit Schannon in Ierland naar de USA vlogen. In 1929 kwam de Do X op de markt. Een vliegboot, want waar ter wereld vindt men nu landingsbanen van meer dan een kilometer. In 1937 kwam er aan die discussie een einde door de ramp met de Hindenburg.

In de jaren 1930 fietste Oos met zijn vader en broer vaak vanuit Ouderkerk naar Schiphol, ongeveer langs de route waar dertig jaar later de A9 aangelegd zou worden, om vliegtuigen te gaan kijken. Paps maakte daar dan ook foto's, of photo's zoals hij zelf schrijft.

 In Amsterdam moet hij ooit de Do X gezien hebben, die hem bijzonder fascineerde. De eerste vlucht met deze vliegboot werd in 1929 uitgevoerd en in 1930 – 32 heeft een wereldreis plaats gehad. Dit vliegtuig was met zijn twaalf motoren en spanwijdte van 48 meter, voor zijn tijd bijzonder groot. De Do X landde dus op het IJ.

Theoretisch had het toestel een startgewicht van 48 ton, ongelofelijk zwaar voor die tijd, en de Jupiter-motoren van Siemens konden dat dan ook niet uit het water tillen. Met de Conqueror-motoren van Curtis in Engeland lukte dit wel, maar veel hoger dan een paar honderd meter kon het niet klimmen. Het vliegtuig kon daarmee dan wel 169 passagiers vervoeren; een record dat pas in 1949 zou worden verbeterd.

Het vliegtuig trok veel bekijks maar niemand wilde het kopen; zo’n enorm vliegtuig krijgt men natuurlijk nooit met enige regelmaat vol, iedereen neemt de boot of de trein. Bovendien zijn luchtschepen als de Graf Zeppelin, die in 1928, in de vaart gekomen is, veel geschikter voor de lange afstand. Alleen de Italiaanse luchtmacht wilde van de Do X een zware bommenwerper van maken, maar dan wel met motoren van FIAT er op natuurlijk maar zulke krachtige luchtvaartmotoren had FIAT niet.

Uiteindelijk zijn er maar een paar gebouwd waarmee wel enkele vluchten van Shannon naar New York gemaakt zijn maar aan de 114 succesvolle vluchten van de Graf Zeppelin kwam het niet. De toestellen zijn bijna regelrecht naar het museum gegaan .... Helaas

Toch had men niet helemaal ongelijk wat betreft het vliegen over de lange afstanden. De luchtschepen voeren van Friedrichshafen aan de Bodensee naar Lakehurst. De voornaamste inkomstenbron was de post, die vanuit Duitsland naar America v.v. ging, maar boven Barcelona, Madrid en Lissabon werd ook post afgeworpen. De route lag op de heenreis zo zuidelijk om over de Oceaan rustig weer en de wind voornamelijk mee te hebben. Niet omdat men anders de overkant niet zou halen, de Graf Zeppelin kon met zijn snelheid van 115 km/u 12.000 km in één keer overbruggen, maar het was veiliger en comfortabeler. Men hoefde voor een reis naar America ook niet eerst naar Shannon, aan de Ierse westkust, te vliegen, (of met boot en koets), maar kon comfortabel met de trein naar de plaats van vertrek. Aan boord was er meer dan voldoende ruimte om te flaneren en er was een ruim restaurant, alsmede slaapvertrekken. Men hoefde aan boord ook niet met stemverheffing te spreken, de motoren hingen zo ver weg dat men ze nauwelijks hoorde. Bij de vliegboten, die van New York vertrokken naar Shannon v.v., was dat wel anders. Een passagier had in een vliegtuig, met uitzondering van de Do X, niet veel meer ruimte dan een stoel met een tafeltje. Erg veel sneller dan de Zeppelin gingen de vliegboten niet en dat dan ten koste van zeer veel lawaai van de propellers. Zo veel dat men onderweg geen oog dicht deed en na een vlucht van zeker 20 uur kon men in Shannon dan ook wel een opkikkertje gebruiken, voor men verder zou reizen binnen Europa. De barkeeper in Shannon heeft daartoe, in de jaren 20, een mengsel bedacht van zeer sterke koffie en Ierse whisky, afgedekt met een laag zoete slagroom. Irish Coffee.