Utrecht 24 juli 1943 Aan de ouders van in Duitsland werkende Utrechtsche studenten.

Utrecht 24 juli 1943

Aan de ouders van in Duitsland werkende Utrechtsche studenten.

L.S.

Een aantal hoogleraren der universiteit te Utrecht heeft in de afgelopen 1½ maand getracht contact te krijgen met de in Duitschland tewerkgestelde studenten, waartoe ook Uw zoon behoort. Zij hebben daarbij een aantal inlichtingen gekregen, die wellicht voor u ook van waarde zijn,voor een ander deel geschikt,om door U aan Uwen zoon doorgegeven te worden. In het onderstaande volgen een aantal feiten en beschouwingen; het blijft geheel aan u overgelaten, er het gebruik van te maken,dat U het beste dunkt.

1.De correspondentie uit Duitschland,die in het begin van het verblijf onzer studenten goed door kwam,is in de laatste 4 weken niet of bijna niet aangekomen. Dit is een algemeen verschijnsel en heeft niets te maken met onze studenten en met hunne speciale positie. Ik vernam,dat duitschers en Nederlanders,die met duischers in zakenrelatie staan, in de afgelopen weken vrijwel geen post gekregen hebben. Het is dus geen aanleiding tot ongerustheid.

2.Geldzendingen aan Uwe kinderen in D. kunnen per postwissel of door middel van een bank geschieden. Er zijn geen gegevens die zouden wettigen,aan één dezer wijzen van verzending de voorkeur te geven.

3.Het zenden van pakketten kan hetzij als postpakket of via de spoorwegen (van Gent en Loos) geschieden. Van verschillende kanten werd vernomen,dat de zendingen via van Gent en Loos vlugger gaan,maar het is alweer niet bekend,of dit een algemene regel is. Aangeraden zou kunnen worden het één na het ander te proberen en aldus uit te vinden, wat het vlugste gaat.

4.Wat materiële steun betreft (zending van geld en voedsel) meen ik te mogen vertrouwen, dat de meesten Uwer die zelf kunnen verschaffen. Mocht dit onverhoopt niet het geval zijn,dan zal ik gaarne bericht ontvangen en zien, of er dezerzijds kan worden geholpen.

5.De mogelijkheid,om voor studenten,die in ongunstig werk en slechte levensomstandigheden zijn ondergebracht,verandering te krijgen heeft de volle aandacht van mijn collega’s en mij gehad. Gebleken is,datb er van hier uit zeer zeer weinig aan kan gedaan worden. de jongelui, die van werkkring willen veranderen,kunnen dat alleen in Duitschland gedaan krijgen,en wel geval-voor-geval. Zij moeten daarbij op de volgende wijze tewerk gaan. Zij moeten (en dat schijnt in de practijk het moeilijkste te zijn) hun eigen werkgever bereid vinden,hen te laten schieten. Zij moeten (liefst daarvóór) een andere werkgever bereid vinden,hen aan te nemen, zijn deze twee punten in orde,dan kunnen ze via het Arbeitsammt van hun district de verandering van werkkring gedaan krijgen. De zaak wordt ingewikkelder,als de oude en de nieuwe wergever in verschillende Arbeitsdistricten wonen. Maar ook dan is de bij goeden wil van alle zijden mogelijk. Het is ons gebleken,dat er al een aantal studenten van werkgever hebben kunnen wisselen.

Als aanvulling kan hier nog bij verteld worden,dat in Berlijn vertoevende Nederlandse arbeiders,die een anderen werkkring zoeken,zich individueel kunnen wenden tot den heer Loos, Gauvebindungsmann der nederlandsche arbeiders. Diens adres kan men te weten komen bij den Reichsverbindungsmann, Neue Grundstrasse 10 Berlin (Stittelmark). Ik kreeg deze informatie als betrouwbaar,maar kan voor de juistheid niet instaan.

6.in verband met de mogelijkheid van het zoeken van een nieuwe werkgever laat ik hier enkele inlichtingen volgen.

a.Verschillende Zellstof-fabrieken in Berlijn kunnen en willen enkele studenten te werk stellen. Uit de wijze,waarop ik deze inlichtingen heb gekregen,maak ik op dat het hierbij een wijziging van werkkring zou betreffen,die voor slecht ondergebrachte jongelui een verbetering zou zijn. Degenen die hiervoor in aanmerking willen komen,moeten zich direct wenden tot den Generaldirector der hieronder genoemde fabrieken:

Zellstoffabrik Waldhof,Berlin,Taubenstr./ Gen.Dir. Schmid.

Zellst.Fabr.Feldmuhle,Berlin,Kurfurstendamm/Gen.Dir. Avé Lallement.

Zellst.Fabr.Auschaffenburg,Berlin, Kurfurstenstr,/Gen.Dir.Bracht.

b.Het is mogelijk,dat textielbedrijven in de buurt van de Nederlandsche grens enkele studenten in dienst kunnen en willen nemen. De mogelijkheid is,dat er verschillende “Arbeitsammter” in actie moeten komen (zie hiervoor sub 5). Indien er studenten zijn,die hierop willen reflecteren,moeten zij zich tot mij wenden; er zal met een dergelijke mutatie,indien ze al lukt ,zeker geruime tijd gemoeid zijn. De werkzaamheden in de fabrieken is die van gewone textielarbeiders; de arbeid is echter minder zwaar dan in de wapenfabrieken.

7.Mogelijk zullen uwe zoons ook soms aan medicamenten hebben. Indien me uit berichten Uwerzijds zou blijken,dat door U  moeilijk daaraan kan voldaan worden,wil ik gaarne nagaan,of dezerzijds geholpen kan worden.

8.Op een verzoek van het departement om aan de studenten toe te staan hun eigen studieboeken in Duitschland te mogen ontvangen is voorlopig afwijzend beschikt. Nieuwe boeken mogen echter steeds via de nederlandschen boekhandel gezonden worden.

9.Het is gebleken,dat het onder omstandigheden voordelen heeft te beschikken over een geldig paspoort. Arbeiders,die in Duitschland worden te werk gesteld worden,krijgen in de regel een paspoort. Met de studenten is dit niet geschied; dit is dus op zekere hoogte een omissie. Dit wordt ook door sommige autoriteiten in Duitschland als zoodanig gevoeld: in het kamp Watenstdt bij Brunswijk is bv bekend gemaakt,dat alle studenten zich bij de politie moeten melden om passen in orde te laten maken. Zeker is intusschen,dat vele van de studenten reeds blijk hebben gegeven,op het bezit van een paspoort prijs te stellen. Bij overplaatsing in Duitschland, eventuele uitstapjes of verlof naar Nederland (dit geval is reeds enkele malen voorgekomen!) is het gemakkelijk over een paspoort te beschikken. Afgaande op voor enige tijd ontvangen inlichtingen kan aangaande de volgen procedures het volgende worden medegedeeld.

Indien studenten hier te land een paspoort heeft liggen,dat nog geen zes maanden is verlopen en voldoende ruimte biedt,wordt dit het best aan hem toegezonden. De student zendt dit door aan de “Schwedische Botschaft”te Berlijn,die als “Schutzmacht” het paspoort kan verlengen.

Kan de student dezen weg niet volgen,dan moet hij zich wenden tot de “Kreispolizeibehörde” van zijn tegenwoordige verblijfplaats met het verzoek twee pasfoto’s en zijn signalement te willen waarmerken (“beglaubigen”). Nadat dit is geschied,zendt de student een en ander het best naar zijn familie in Nederland,die zich dan in verbinding moet stellen met den Commissaris van Politie in zijn laatste woonplaats. Deze zal dan wel de verdere aanwijzingen verstrekken. Sommige duitsche politie-autoriteiten schijnen de gewaarmerkte foto’s en het signalement zelf aan de politie-autoriteiten in de laatste plaats van inwoning door te zenden. In dit geval moet de student opgeven, wie in Nederland voor de storting van het verschuldigde bedrag (ƒ 6,50) zorg draagt.

10.Uit verschillende inlichtingen –van zeer verschillende kant komend- is mij gebleken,dat de Nederlandsche studenten in Duischland door velen gehaat zijn. Het ligt niet op de weg onzer studenten,om zich in Duitschland populair te maken,maar in hun belang en in dat van hun makkers zou ik hun wel willen aanraden,alle nodeloze daden,die ze speciaal gehaat kunnen maken,na te laten. Dit is natuurlijk een zeer precaire zaak,die aan den tact van ieder moet overgelaten worden,maar wellicht is het toch goed,dat de jongelui op het bestaan van een dergelijke kwestie worden gewezen.

L. Rutten, Oude Gracht 320, Utrecht.